Proces starzenia się społeczeństwa w Polsce nie jest już jedynie prognozą – w najbliższych latach czeka nas drastyczny spadek liczby osób aktywnych zawodowo, przy lawinowym wzroście liczby seniorów, co stawia pod znakiem zapytania wydolność całego systemu opieki zdrowotnej i społecznej. Choć zmiany demograficzne niosą za sobą ogromne wyzwania to paradoksalnie otwierają nową perspektywę rozwoju dla sektora usług opiekuńczych. Tym samym stwarzają wyjątkową szansę dla organizacji społecznych i podmiotów ekonomii społecznej (PES). Jak to możliwe, że demograficzny kryzys może stać się gospodarczym impulsem? Przekonaj się w dalszej części artykułu.
- Do 2050 roku liczba seniorów wzrośnie o około 2,5 miliona. Udział osób w wieku poprodukcyjnym osiągnie poziom niemal 35%, co oznacza, że co trzeci obywatel Polski będzie seniorem.
- Jednocześnie – jak prognozuje GUS – ogólna liczba ludności Polski do 2050 roku spadnie o ok. 4,4 mln osób (z 37,6 mln do 33,2 mln).
- Obserwujemy proces tzw. podwójnego starzenia się, polegający na wzroście, wśród osób starszych, udziału osób sędziwych (w wieku 80 lat i więcej). W stolicach województw do 2050 roku będzie ich o 35% więcej niż w 2023 roku, co oznacza większe zapotrzebowanie na opiekę w zaawansowanym stadium.
Demografia Szansy: Nowa Rola Sektora Społecznego.
Te zmiany demograficzne są ogromnym wyzwaniem, niosącym obciążenie dla systemu usług, zwłaszcza ochrony zdrowia i opieki społecznej. Paradoksalnie, to właśnie ten wzrost popytu na opiekę jest głównym czynnikiem stymulującym rozwój sektora usług opiekuńczych.
Mówiąc wprost: rodzi się nowy, dynamiczny rynek. Rynek, w którym coraz lepiej odnajdują się organizacje społeczne oraz podmioty ekonomii społecznej, które są postrzegane jako najlepsi wykonawcy usług społecznych - elastyczni, zorientowani na potrzeby lokalnej wspólnoty i potrafiący działać szybciej niż rozbudowane struktury państwowe, czy bardziej empatyczni niż zwykły biznes. Przesunięcie akcentu z opieki instytucjonalnej na zdecentralizowane, lokalne i wyspecjalizowane usługi to przyszłość oraz szansa dla całego sektora pozarządowego
Infografika prezentuje 6 głównych obszarów rozwoju usług społecznych i opiekuńczych: usługi asystenckie i opiekuńcze, mobilne, dzienne i całodobowe formy wsparcia, opiekę wytchnieniową oraz inwestycje w infrastrukturę i sprzęt.
Organizacje społeczne oferują szerokie spektrum wsparcia, wykraczające poza standardowe formy. Rozwój czeka przede wszystkim sektory takie jak: usługi asystenckie (np. asystenta osobistego), usługi mobilne (np. „złota rączka", mobilne usługi psychologiczne czy prawne) oraz dzienne formy wsparcia (dzienne domy pomocy, kluby seniora, zajęcia kulturalne i rehabilitacyjne). Samorządy nie mają wyboru: w obliczu tych zmian demograficznych oraz związanych z nimi konsekwencji w postaci istotnego spadku dochodów podatkowych, muszą stać się aktywnymi partnerami, a nie tylko „zleceniodawcami” dla organizacji społecznych. Mówiąc krótko: chodzi o współkreowanie usług ze społecznością lokalną, a nie tylko ich kupowanie. W przeciwnym wypadku jakość opieki społecznej drastycznie spadnie.
- Działasz w organizacji pozarządowej, przedsiębiorstwie społecznym i zastanawiasz się, jak i czy w ogóle rozwinąć swoją działalność w sektorze usług społecznych? Skontaktuj się z animatorami mOWES i umów na bezpłatne doradztwo ds. usług społecznych!
- Potrzebujesz impulsu na start? Już na początku 2026 roku w ramach działalności Mazowieckiego Ośrodka Wsparcia Ekonomii Społecznej, planujemy uruchomienie otwartego konkursu ofert na realizację usług społecznych dla Podmiotów Ekonomii Społecznej. Do końca 2027 roku przekażemy łącznie 87 grantów – po 7000 zł każdy. W ramach grantu PES będą mogły sfinansować usługi lub materiały niezbędne do zrealizowania zaplanowanej usługi społecznej. Więcej informacji już niebawem.
- Pracujesz w jednostce samorządu terytorialnego? Przekonaj się o korzyściach projektu Fundacji Fundusz Współpracy pn. „Premia społeczna” – uzyskaj grant do 500 tys. zł i wspieraj rozwój lokalnego rynku usług społecznych!
Jak widać, starzejące się społeczeństwo to z jednej strony wyzwanie, a z drugiej – szansa. Może to coś właśnie dla Ciebie i Twojej Organizacji?
pz